Varikosel, Torsion ve Fıtık
FITIK
Doğumdan önce testis karın boşluğundan, genellikle çocuk doğduğunda kapanan açık bir kanal yoluyla skrotuma iner. Kızlarda da bu açık kanal vardır. Kanal kapanmazsa fıtık gelişebilir. Fıtık, bir bağırsak parçası kanalın içine kaydığında oluşur. Erkeklerin yaklaşık% 6'sında bu kanal açık kalır.
Olası Sorunlar
Fıtık bağırsağın tıkanmasına (hapsedilmiş fıtık denir) ya da kan dolaşımını kaybetmesine neden olabileceği için her yaşta ciddi bir sorun olabilir. Bu nedenle fıtığın tanı konulduktan hemen sonra cerrahi ile düzeltilmesi en iyisidir. Tıkanma oluşturan ya da kan dolaşımını engelleyen fıtıkların acil ameliyat edilmesi gerekebilir.
Fıtık Belirtileri
fıtık kasık bölgesinde şişliğe neden olur. Çocuğunuz ağlarken, öksürürken veya zorlandığında oluşabilir. Şişkinlik kendiliğinden veya hafif basınçla kaybolmazsa, çocuğunuzu derhal doktora götürün. Bağırsak fıtıklaşmış kanalda sıkışırsa çocuğunuz ateşlenebilir, mızmızlanabilir veya kusmaya başlayabilir.
Fıtık kimlerde oluşur?
Fıtık, inmemiş testisli çocuklarda ve erken doğan çocuklarda daha sık görülür. Beyin ile karın arasında bağlantı kuran cerrahi şant tüpleri olan çocuklar için risk daha da yüksek olabilir. Kızlarda da fıtık oluşabilir, ancak az görülürler.
Önerilen Tedavi
Tanı konduktan sonra mümkün olan en kısa sürede tedavi önerilir. Aileler genellikle cerrahi işlemler konusunda endişelidirler ancak bu işlem en sık uygulanan cerrahi prosedürlerden birisidir. Cerrahi genel anestezi altında kasık bölgesinde açılan bir kesi ile yapılır. Kanal diğer dokulardan ayrılır ve bağlanır. Fıtık sadece tek tarafta ise, bir yaşından küçük çocuklarda diğer tarafta da fıtık oluşma ihtimali % 10-20, yaşça büyük çocuklarda ise ihtimal yüzde beş oranındadır.
Cerrahi Tedavi
Genel anestezi uygulanacağından ameliyattan önce doktorunuzun belirteceği bazı yeme-içme kurallarına uymak oldukça önemlidir. Çocuğunuz iki veya üç aydan küçükse, cerrahi müdahale sonrasında genellikle hastanede bir gece kalmak gerekebilir. İşlem genellikle bir saat ya da daha kısa sürer. Dikişler derinin altına yerleştirilir ve kendi kendine erir. Ameliyat sonrası ağrı için çocuğunuza 4-6 saatte bir asetominofen veya ibuprofen gerekebilir. Ameliyattan sonra çocuğun yıkanması için 24 saat beklemeli, iki hafta sonra yorucu bir faaliyetten kaçınmalıdır. Ameliyattan iki ila üç gün sonra okula geri dönebilir. Ameliyattan bir ila iki hafta sonra doktoru görmek için bir randevu almalısınız.
Cerrahide Olası Komplikasyonlar
Ameliyattan kaynaklanan komplikasyonlar çok nadirdir, ancak çocuğunuz daha önce kasık ameliyatı oldu ise görülme riski daha olasıdır. Muhtemel riskler, enfeksiyon, kanamalı tekrarlama, testisin çekilmesi ve testisin veya kanallarının yaralanmasıdır.
TESTİS TORSİYONU
Pratik esaslar
Testis torsiyonu, spermatik kord yapısının dönmesi ve bundan sonra da aynı taraf testisin kan akışını kaybetmesi anlamına gelir. Bu ürolojik bir aciliyettir; erken tanı ve tedavi, testisin ve gelecekteki doğurganlığın korunması için yaşamsal öneme sahiptir. Testiküler canlılık oranı semptomların başlangıcından 6 saat sonra belirgin şekilde azalır.
Testis torsiyonu, esas olarak bir ergen ve yenidoğan hastalığıdır. Bu yaş gruplarında testis kaybının en sık nedenidir. Bununla birlikte, 40-50 yaşlarındaki erkeklerde de torsiyon sıklıkla görülebilmektedir.
Cerrahi tedavi, testisin daha fazla iskemik hasar görmesini önleyebilir. Nadiren gözlem, patolojiye bağlı olarak, uygundur. Testis torsiyonunun tanısı kliniktir ve tanı testleri tedaviyi geciktirmemelidir.
Normalde, testisler skrotum içinde serbestçe hareket edemez. Çevredeki doku güçlüdür ve destekleyici niteliktedir.
Testiküler torsiyon, spermatik kordun ve testisi besleyen kan damarlarının bükülmesi nedeniyle oluşur. Tunika vajinalis, testisin posterior yan yüzüne güvenli bir şekilde bağlanır ve spermatik kord çok hareketli değildir.
Torsiyon yaşayan erkeklerin skrotumunda bazen daha zayıf bağ dokusu bulunur. Eğer tunika vajinalisin testise bağlanması uygun olmayan bir şekilde yüksekse, spermatik kord bunun içinde dönebilir ve intravajinal torsiyona neden olabilir. Bu kusura çan tokmağı deformitesi denir. Bu, erkeklerin yaklaşık% 17'sinde görülür ve bu vakaların % 40'ında bilateraldir. Çan tokmağı deformitesi, testisin spermatik kord üzerinde spontan dönmesine izin verir.
İntravajinal torsiyon genellikle ergenlerde görülür. Ergenlik sonrası testisin artan ağırlığının yanı sıra, kremasterik kasların ani daralması (spermatik korda spiral bir şekilde eklenir) akut torsiyon için bir nedendir.
Aksine, yenidoğanlarda daha çok ekstravaginal torsiyon vardır. Bunun nedeni, tunika vajinalis henüz gubernakuluma sabitlenmemiş olması ve spermatik kord ile tunika vaginalis'in bir bütün olarak dönmeye maruz kalmasıdır. Ekstrakvajinal torsiyon, çan tokmağı deformitesiyle ilişkili değildir. Bu, doğumdan aylar öncesine kadar ortaya çıkabilir ve bu nedenle duruma bağlı olarak farklı şekilde yönetilir. Tabii ki, yenidoğanlar intravajinal torsiyon gösterebilir ve bu durum ergenlerle aynı şekilde yönetilmelidir.
Testis torsiyonu, özellikle erişkinlerde testiküler malignite ile ilişkilidir. Yapılan bir çalışmada testiküler torsiyonun % 64'ünde testiküler malignite ile bir ilişki bulundu. Bunun, kan dolaşımına kıyasla, etkilenen testisin genişliğinde nispi bir artışa ikincil olduğu düşünülmektedir. Bununla birlikte, testis torsiyonu tanısı alan 32 hastanın incelenmesinde, orşiektomi yapılan 20 hastanın 2'sinde (% 6.4) testis kanseri tespit edildi.
Testis inmesi
Normal gelişim ve optimal sperm üretimi için testis, böbrek yakınındaki orijinal pozisyonundan skrotuma inmelidir. Gebeliğin 23. haftasında, testis internal inguinal halkaya yakın bir konuma transabdominal yolla göç eder. Testis gebeliğin 28. haftasından sonra transinguinal olarak nihai pozisyonuna göç etmez ve bu genellikle gebeliğin 30. ve 32. haftaları arasında tamamlanır. Yapılan bir çalışmada, yenidoğanda, yaklaşık 20 haftalık gebelikte torsiyon sonucu ortaya çıkan nekrotik bir testis tanımlanmıştır.
Patofizyoloji
Yenidoğanlarda testis, tunika vaginalis içine bağlanarak skrotuma henüz inmemiştir. Testisin bu hareketliliği onu dönmeye (ekstravaginal testiküler torsiyon) yatkın hale getirir. Testisin skrotal duvara yetersiz füzyonu tipik olarak yaşamın ilk 7-10 gününde teşhis edilir.
Testis 90 ° ila 180 ° arasında döndüğünde testisin kan akışı azalır. Tam torsiyon genellikle testis 360 ° veya daha fazla döndüğünde ortaya çıkar. Daha az dönüş derecesinde eksik veya kısmi torsiyon oluşur. Dönme derecesi 720 ° 'ye kadar uzayabilir.
Testisin dönmesi, venöz oklüzyona ve angorjmana, ayrıca testisin arteryal iskemi ve enfarktüsüne neden olur. Testiste var olan dönme derecesi, testisin zaman içinde canlılığı üzerinde rol oynayabilir.
Torsiyon derecesine ek olarak, torsiyon süresi, hem anında kurtarma hem de geç testiküler atrofi oranlarını belirgin şekilde etkiler. Torsiyon süresi en az 6-8 saat ise testis kurtarma muhtemeldir. 24 saat veya daha fazla süre geçtikten sonra, çoğu hastada testis nekrozu gelişir.
Etiyoloji
Fetüste veya yenidoğanda ekstravaginal torsiyon oluşur, çünkü testisler, skrotumdaki tunika vajinalis yoluyla testiküler fiksasyon gelişmeden önce, serbestçe dönebilir.
Normal testis askısı posterior olarak epididimal-testis kompleksinin sağlam bir şekilde sabitlenmesini sağlar ve spermatik kordun dönmesini önler. Çan tokmağı deformitesine sahip erkeklerde, fiksasyon eksikliğinden dolayı torsiyon meydana gelebilir, testis tunika vajinalis içinde serbest askıda kalır.
Testis ve testise kan sağlayan damarlar arasındaki anormal mezenter, özellikle de testis mezenterden daha genişse, testisi dönmeye eğilimli hale getirebilir. Spermatik kasların kasılması spermatik kordu kısaltır ve testis torsiyonu başlatabilir.
Epidemiyoloji
Ekstravajinal torsiyon, tüm torsiyonların% 5'ini oluşturur. Bu testik torsiyon vakalarının% 70'i prenatal,% 30'u postnatal olarak görülür. Durum, yüksek doğum ağırlığı ile ilişkilidir. İki taraflı perinatal torsiyonun nadir olduğu düşünülmekle birlikte, vaka raporlarında bir artış gözlenmiştir. Şu anda, literatürde yaklaşık 56 vaka raporu bulunmaktadır.
İntravajinal torsiyon, akut skrotumla acil servise başvuran hastaların yaklaşık % 16'sını oluşturur. Testik torsiyonun bu formu çoğunlukla 30 yaşından küçük erkekler, en sık da 12-18 yaş arasında görülür. Tepe insidansı, 13-14 yaşlarında ortaya çıkar. Testiküler torsiyonu olan genç çocuklar genellikle gece yarısı veya sabahları skrotal ağrı nedeniyle uyanırlar. Sol testis daha sık etkilenir. İkili vakalar tüm torsiyonların % 2'sini oluşturur.
Birçok çalışma ailesel testik torsiyon tanımlamaktadır. Testik torsiyonlu 70 erkek çocuğa yapılan bir çalışmada, % 11.4 'ünün bir aile bireyinde geçmişte testik torsiyon tespit edilmiştir.
Prognoz
Spermatik kord torsiyon yönetiminde başarı acil testis kurtarma ve geç testiküler atrofi insidansı ile ölçülür. Yakın tarihli bir yayın, pediatrik torsiyon vakalarının yaklaşık % 32'sinin orşiektomi ile sonuçlandığını belgelemektedir. Genç yaşla daha yüksek ilişki, semptomları bakıcılara iletemeyebilen küçük çocuklarda tanı gecikmesine sekonder olabilir.
Ağrı ve skrotal kesenin şişmesi testis torsiyonunun başlıca semptomlarıdır. Ağrı başlangıcı oldukça ani olabilir ve ağrı şiddetli olabilir. Şişme sadece bir tarafla sınırlı olabilir veya tüm skrotumda ortaya çıkabilir. Bir testisin diğerinden yüksek olduğunu fark edebilirsiniz. Bazı erkekler aşağıdakileri de yaşarlar:
Epididimit gibi ciddi testiküler ağrıların diğer potansiyel nedenleri var, ancak yine de bu semptomlar ciddiye alınmalı ve acil tedavi uygulanmalıdır.
Torsiyonu teşhis etmek için bazı testler kullanılabilir. Bunlar arasında aşağıdakiler bulunur:
Fiziksel bir muayene sırasında, doktor skrotumu şişlik açısından kontrol edecektir. Ayrıca kalçanın iç kısmını sıkıştırabilir. Normalde bu, testislerin kasılmasını sağlar. Ancak, torsiyon varsa refleks kaybolabilir.
VARİKOSEL
Varikosel nedir?
Varikosel, skrotumdaki (testisleri tutan deriden kese) damarların genişlemesidir. Bacaktaki varikoselle aynıdır.
Erkek üreme sisteminde sperm üretilir, depolanır ve dışarı atılır. Skrotum, içinde testislerin olduğu deriden bir kesedir. Spermler ve testosteron hormonu testislerde üretilir. Spermler testislerin arkasında yer alan helezon yapıdaki tüplerden (epididimis) geçerken olgunlaşır.
Spermler epididimisten vas deferens denilen tüpleri kullanarak prostata ulaşır. Ejekülasyon (boşalma) esnasında spermler prostattan salgılanan semial sıvı ile birleşerek semeni oluşturur. Semen üretradan geçer ve penisin ucundan dışarı çıkar.
Spermatik kord vas deferens ve testise kan taşıyan atar damarı kaplar. Ayrıca testislerden kanı dışarı taşıyan bir grup damar ağını da içine alır. Bu ağ testise giden kanı, testise ulaşmadan önce soğutur. Bu sayede testisler sperm üretimine iman sağlayan ısıda kalır.
Ancak bu damar ağı genişlediğinde varikosel denilen problem ortaya çıkar. Bu damarlar bacaktaki varikoz damarlara benzer. Varikosel ergenlik çağında oluşmaya başlar ve zamanla büyür ve daha belirgin hale gelir. Erkek anatomisi her iki tarafta aynı değildir ve varikosel de genellikle skrotumun sol tarafında oluşur. Her iki tarafta oluştuğu da olabilir ancak bu durum çok nadirdir. Her 100 erkekten 15’inde görülür.
Çoğu erkekte varikosel belirtileri olmaz. Ancak varikosel pek çok yönden endişe verici olabilir. Bazen çocuk sahibi olmayı engelleyebilir ya da bir testisin daha az gelişmesine sebep olabilir. Varikoselli 10 erkekten 4’ünde üreme ile ilgili problemler gözlenmiştir.
Varikosel, sebebi olarak pek çok konu ortaya atılmıştır. Damarlardaki valfler iyi çalışmıyor ya da hiç var olmamış olabilir. Eğer damarlardaki kan akışı yeterince hızlı değilse, kan damarlarda birikebilir. Ayrıca damar yapıları sağ ve sol testislerde farklıdır ve sol tarafta testisten kalbe doğru kan akışının doğru şekilde olabilmesi için daha fazla basınç gereklidir. Eğer kan ters yöne doğru kaçar ya da birikme yaparsa, bu durumun sonucu olarak da damarlarda genişleme ya da şişme gözlenebilir. Nadiren şişmiş lenf düğümleri ya da karındaki diğer anormal yapılar kan akışını engelleyebilir. Bu durum skrotumdaki kan damarlarının ani şişmelerine neden olabilir ve ağrı vericidir.
100 erkekten 15inde görülen varikoselin, bu 15 erkekten kaçında çocuk sahibi olmayı engelleyeceğini söylemek oldukça zordur. Ancak üreme problemi yaşayan 10 erkekten 4ünde varikosel ve dolayısıyla azalan sperm hareketi tespit edilmiştir. Varikoseli olduğu tespit edilen 10 erkekten 8inde ise üreme ile ilgili bir probleme rastlanmamıştır.
Varikosel, kişinin kendini muayenesi sırasında ya da doktorun rutin muayenesi sırasında tespit edilebilir. Görüntüsü ve elle muayene sırasında hissettirdikleir nedeniyle “kurtçuk torbası” olarak da adlandırılabilir. Üroloji uzmanı tarafından yapılan muayene sırasında hasta genellikle ayakta durur. Bu esnada nefes alması, tutması ve bırakması (Valsalva manevrası) istenir. Bu şekilde üroloji uzmanı genişlemiş damarları tespit edebilir. Bununla birlikte bir ultrason incelemesi de gerekebilir. Ultrason, ses dalgalarıyla vücudun içini incelemeye yarayan bir alettir. Ultrasonla inceleme sırasında yine Valsalva manevrası yapılır. Ayrıca bu inceleme sırasında testislerin boyu da net olarak görülebilir. Bu yöntem gençlerin tedavisinin ne şekilde yapılacağının belirlenmesinde oldukça faydalıdır.
Varikosel genellikle tedavi edilmez. Ancak üreme ile ilgili problem varsa, hasta ağrı hissediyorsa veya sol testis sağ testise göre daha yavaş büyüyorsa tedavi önerilebilir. Testisi yeterince gelişmeyen gençlerin erişkin dönemlerinde kısırlık sorunu ile karşılaşmaları daha yüksek ihtimaldir.
Varikosel tedavisi için kullanılacak ya da varikoseli önleyecek bir ilaç bulunmamaktadır. Ancak ağrı kesiciler, hastanın hissettiği ağrıların kontrol alına alınmasında kullanılabilir. Tedavinin gerekli olduğu durumlarda ana yöntem cerrahidir. Embolizasyon yani damarların tıkanması da girişimsel olmayan bir tedavi seçeneğidir. Cerrahi tedavide de amaç damar ağındaki kan akışının engellenmesidir. Açık cerrahide küçük bir kesiden işlem gerçekleştirilir. Hastaya genel ya da lokal anestezi uygulanır. Laparoskopik cerrahi ise genel anestezi altında uygulanır ve yine iki küçük kesiden sokulan kamera ve yardımcı ekipman ile işlem gerçekleştirilir. Her iki operasyonun iyileşme süresi ve ameliyat sonrası ağrı şiddeti aynıdır. Ameliyat sonrası nadiren de olsa, varikoselin devam etmesi ya da bir süre sonra tekrar oluşması, testis etrafında sıvı birikimi (hidrosel) veya testiküler arterde hasar gibi bazı problemler yaşanabilir.
Hasta genellikle ameliyattan 2 gün sonra hafif bir ağrı ile normal aktivitelerine dönebilir. Ancak yine de 10-14 gün süre ile egzersiz yapılmamalıdır. Ameliyattan sonra üroloji uzmanının takibi bir süre daha devam eder. Üreme problemleri sebebiyle varikosel ameliyatı olan hastaların yeni sperm oluşum süresi olan 3-4 ay sonra yeniden sayım yaptırmaları daha uygun olacaktır. Tedavi olan 10 hastanın 6sında sperm kalitesinin arttığı gözlenmiştir. Dolayısıyla diğer yardımcı üreme tedavilerinin de birlikte uygulanması düşünülebilir. Testis büyümesi sorunu ile tedavi edilen genç 10 hastanın 8inde ise testislerin eşit büyüklüğe ulaştığı tespit edilmiştir.
Varikosel hakkında sık sorulan sorular
Tedavi olmazsam ne olur?
Varikosel tedavi edilmezse testis büzülmesine ya da semen kalitesinin düşmesine yol açabilir. Bu nadir de olsa üreme ile ilgili problemler yaratabilir. Eğer semen kalitesi ile ilgili sorun yoksa tedavi edilmese de olur. Ancak varikosel ilerledikçe testiste geri dönülmeyecek hasarlar oluşabilir. Bazı erkeklerde semen kalitesi zamanla düşebilir. Üreme ile ilgili problemler başlangıçta olmasa da ilerleyen zamanlarda görülebilir.
Ergenlik çağındaki oğlumda varikosel tespit edildi. Tedavi ettirmeliyim?
Ergenlik çağındaki gençlerin tedavi planlamasında her vaka kendi içinde değerlendirilir. Tedaviyi planlayacak hekimin üroloji ya da çocuk ürolojisi uzmanı olması önemlidir. Gençlerde varikosel tedavisi ağrı olan durumda ya da bir testisin diğerine göre % 10 kadar küçük olduğu durumda düşünülebilir. Bazı aileler ileride üreme problemleri yaşanmaması için ergenlik döneminde çocuklarını tedavi ettirirler.
Çocuk sahibi olmayı istiyorum. Varikosel problemim de herhangi bir belirti vermiyor. Yine de tedavi olmalı mıyım?
Belirti vermeyen varikosel , genellikle tedavi gerektirmez. Eğer üreme ile ilgili şüpheler varsa, semen kalitesinin analizi, varikoselin üremeye olumsuz etkisi olup olmadığını gösterir.
Varikosel problemim sebebiyle ağrı çekiyorum. Ağrıyı azaltmak için ne yapmalıyım?
Sporcu çamaşırı kullanmak varikosel ağrısını hafifletebilir. Sırt üstü yatmak da varikoselin drene edilmesini ve ağrının hafiflemesini sağlayabilir. Ağrıkesiciler de faydalı olabilir. Ayrıca üroloji uzmanınızla da tedavisi konusunda görüşmelisiniz.